بررسی و معرفی انواع عایق و کاربرد آن ها

از آنجایی‌که در سال‌های گذشته نرخ سوخت‌های فسیلی رو به افزایش بوده، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند در مصرف آن‌ها صرفه‌جویی کنند. یکی از بهترین روش‌های صرفه‌جویی در انرژی برای هر نوع ساختمان یا کوره و …  استفاده از انواع عایق است؛ البته بهره‌وری از این روش تنها به منظور جلوگیری از اتلاف انرژی برای گرمایش نبوده و می‌تواند کارایی‌های دیگری هم داشته باشد. جلوگیری از بیرون‌رفتن صدا یا حتی نفوذ رطوبت به داخل کوره، ساختمان و …  نیازمند استفاده از این روش است. باید بدانیم که هر ‌کدام از این عایق‌ها با یکدیگر چه تفاوت‌هایی دارند.

آشنایی با عایق و نحوه عملکرد آن

به‌طور کلی هر نوع متریالی که بتواند از انتقال دما و صدا از محلی به محل دیگر جلوگیری کند، با نام عایق شناخته می‌شود. زمانی‌که شما از این نوع متریال در خانه یا حتی محل کار خود استفاده کنید، متوجه می‌شوید که دیگر صدا یا حتی حرارت به بیرون درز پیدا نخواهد کرد. تنوع در انواع عایق به شما اجازه می‌دهد تا صدا یا گرما را در داخل یا بیرون از محلی که می‌خواهید، محدود کنید. اغلب اوقات گفته می‌شود، هوا می‌تواند به‌عنوان یکی از بهترین عایق‌ها عمل کند؛ به همین دلیل متریالی که از کیسه‌های هوایی بسیار ریز و زیاد تشکیل شده باشد، عنوان بهترین را از آن خود می‌کند. وقتی بتوانید این نوع را با مدل‌های دیگر ترکیب کنید، دیگر با بیرون‌رفتن صدا یا گرما مشکل نخواهید داشت. در این حالت، مقاومت حرارتی عایقی که قصد دارید از آن استفاده کنید، تا حد بسیاری بالا می‌رود.

لازم به ذکر است که در بسیاری از مواقع هم از انواع عایق برای جلوگیری از ایجاد و نفوذ رطوبت به محل مورد‌نظر استفاده می‌شود. هنگامی‌که متریال به‌کار‌ رفته در هر‌ کدام از این عایق‌ها متفاوت باشد، طرز کار آن‌ها هم با یکدیگر فرق می‌کند. البته در برخی مواقع، نوع حرارتی و صوتی با یک نوع متریال قابل اجرا هستند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با روش های تولید الیاف سرامیکی

انواع عایق ها و نحوه عملکرد

دسته بندی عایق ها

همان‌گونه که در بخش قبل به آن اشاره شد، عایق به ۳ دسته حرارتی، صوتی و رطوبتی تقسیم می‌شود. چنانچه مثلا بخواهید هم منزل خود را از لحاظ صرفه‌جویی در مصرف سوخت فسیلی بهینه کرده و هم از نفوذ رطوبت و بیرون‌رفتن صدا جلوگیری کنید، باید از تمامی انواع عایق بهره ببرید. با آنکه باید برای نصب آن‌ها هزینه زیادی را متقبل شوید، اما در آینده می‌توانید از صرفه‌جویی در سیستم‌های گرمایشی بهره کافی را برده و همچنین از آسیب‌های ناشی از رطوبت جلوگیری کنید. نوع صوتی آن به شما اجازه می‌دهد تا اگر منزل مسکونی‌تان به‌صورت آپارتمانی است، فضای خصوصی خود را داشته باشید.

عایق حرارتی

شاید گمان کنید از این نوع تنها برای نگه ‌داشتن گرما در یک منزل مسکونی یا حتی محل کار استفاده می‌شود؛ ولی عمده‌ی استفاده از این نوع عایق‌ها در صنعت اتفاق می‌افتد به طور مثال تلفات حرارتی در لوله‌ها، کوره ها و برخی از مخازن را می‌توان توسط این عایق‌ها به حداقل رسانید. از میان انواع عایق می‌توانید با استفاده از این نوع، درجه حرارت موجود در یک فضا را کنترل کنید.

عایق حرارتی

عایق صوتی

این مدل که با نام عایق صوتی یا صدا شناخته می‌شود، می‌تواند صدا را تا حد زیادی کاهش داده و از عبور آن به فضای دیگر جلوگیری کند. این نوع اغلب به‌صورت فومی بوده و می‌توانید این فوم را علاوه‌بر دیوار‌ها به سقف و کف محل مورد‌نظر هم بزنید. می‌توانید با به‌کار‌گیری عایق صوتی، آلودگی صوتی را کاهش دهید. فومی که برای این کار استفاده می‌شود، با محیط‌ زیست سازگار بوده و به‌عنوان یک تکنولوژی نوین شناخته می‌شود.

عایق رطوبتی

اغلب انواع عایق تنها با یک نوع متریال ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوع رطوبتی در این مدل نبوده و با ترکیب‌شدن مواد مختلف به‌وجود می‌آید. می‌توان از آن علاوه‌بر دیوار، در سقف، پشت بام، کف زمین، کف حمام یا استخر و بسیاری از مکان‌های دیگر استفاده کرد. همان‌گونه که از نام این نوع مشخص است، از نفوذ رطوبت در محلی که می‌خواهید، جلوگیری می‌کند. رطوبت در بسیاری از مواقع می‌تواند سبب بروز کپک، زنگ‌زدن آهن، ایجاد قارچ و مشکلات مختلف دیگر شود.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع عایق مورد استفاده در کوره

انواع عایق رطوبت

معرفی انواع عایق

در ادامه به بررسی و معرفی انواع عایق پرداخته ایم:

عایق فایبرگلاس

فایبرگلاس یا فیبرشیشه(Fiberglass) کامپوزیتی از الیاف شیشه با مواد پلیمری است که از پشم شیشه به عنوان ماده‌ی تقویت کننده و از مواد پلیمری به عنوان مواد زمینه استفاده می‌شود. این متریال که یکی از انواع عایق ‌های پرکاربرد است، توانایی عدم جذب رطوبت و آب به مقدار زیاد را دارد. اغلب از نوع فایبرگلاس برای جلوگیری از نفوذ رطوبت استفاده می‌شود. چنانچه قصد استفاده از آن را دارید، بهتر است با حداکثر دمای کاری آن آشنا شوید. حداکثر دمایی که می‌توان به فایبرگلاس داد، ۱۹۱ الی ۴۵۴ درجه سانتی‌گراد است. چگالی فایبر گلاس در حدود ۱۸۵۰ – ۲۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.. بهتر است روی مقاومت فشاری فایبرگلاس چندان حساب نکنید؛ چراکه در این زمینه بسیار ضعیف عمل می‌کند.

عایق فایبر گلاس

عایق اکسید منیزیم

می‌توان عایق اکسید منیزیم را محصولی بسیار مفید و تمیز دانست که اغلب از میان انواع عایق برای جداسازی الکتریکی و پشتیبانی مکانیکی عناصر حرارتی یک ترموکوپل استفاده می شود. به‌طور کلی، می‌توان حیطه کارایی آن را در زمینه کارهایی دانست که خنثی و تمیز‌بودن فضا برای آن‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. نقطه ذوب آن 3098 کلوین یا 2825 درجه سانتیگراد است. اکسید منیزیم در مقاومت به خوردگی در برخی فلزات مذاب برتری دارد.

عایق اکسید منیزیم

عایق پشم شیشه

پشم شیشه از انواع عایق های حرارتی قدیمی و پرمصرف است و سابقه تولید آن در داخل کشور به حدود 40 سال قبل برمی‌گردد. به بیان ساده می‌توان بیان کرد که معمولاً از ترکیب الیاف نازک و منعطف شیشه، پشم شیشه تولید می‌شود. در واقع پشم شیشه نوعی عایق حرارتی و صوتی نیز شناخته می شود که علاوه بر دارا بودن الیاف نازک و منعطف شیشه ذوب شده همراه با مقداری ماسه معمولی و رزین نیز ترکیب می شود.

عایق پشم شیشه 

عایق رزین ملامین

فومهای ملامین نوع جدیدی از مواد جذب صدا، عایق و حفاظ در برابر حرارت است که با موفقیت در دهه 1990 توسعه یافته است. به دلیل وزن سبک و مقاوم در برابر حرارت بالا، فوم‌های سلول باز ساخته شده از رزین ملامین این خواص را دارند. این محصول خواص حرارتی عالی را با قابلیت جذب صدا عالی ترکیب می کند تا یک محصول همه کاره بدون الیاف ایجاد کند که می توان در شرایطی که ممکن است استفاده از فوم های پلی یورتان یا عایق های فایبرگلاس ممنوع باشد، به کار بروند. از خواص دیگر رزین ملامین چگالی بسیار پایین، انعطاف بالا و عدم داشتن کلرو فلوئورکربن می‌باشد.

عایق رزین ملامین

فوم های پلی استایرن

پلی استایرن اولین بار در سال ۱۹۴۰ توسط شرکت آلمانی صنایع فاربن تولید و به عنوان عایق در صنایع الکتریکی مصرف گردید. شفافیت، شکل پذیری و قیمت مناسب این باعث گردید ظرفیت جهانی این ماده درسال ۱۹۹۰ از ۸ میلیون تن به ۱۸ میلیون تن در سال ۲۰۰۳ افزایش یابد. همانطور که گفته شد پلی استایرن بر خلاف سایر پلاستیک ها شفاف است، در برابر جذب آب، مقاومت خوبی داشته و عایق حرارتی و الکتریکی بسیار خوبی می باشد.

این نوع از فوم های دارای سه گرید اصلی هستند:

• گرید معمولی (GPPS)
• گرید مقاوم(HIPS)
• گرید انبساطی

فوم‌های پلی استایرن

عایق پشم معدنی

عایق حرارتی پشم سنگ (Rock Wool) متشکل از الیاف معدنی است به همین دلیل گاهی به آن Mineral Wool هم گفته می‌شود. مواد تشکیل دهنده‌ی اولیه تولید این عایق، سنگ بازالت است. پشم سنگ عملکرد خوبی نیز به عنوان عایق رطوبتی دارا می‌باشد. این نوع عایق می‌تواند مقدار زیادی رطوبت را در خود جمع کند و مانع از نم دادن دیوارها و سقف شود.

همانطور که گفته شد پشم معدنی برای جذب رطوبت و آب مورد استفاده قرار گرفته و می‌تواند از خود در برابر دمای ۶۴۹ الی ۹۲۸ درجه سانتی‌گراد مقاومت نشان دهد. با این اوصاف می‌توان از پشم معدنی برای عایق حرارتی و رطوبتی به‌صورت همزمان بهره برد. البته باید بدانید که پشم‌های معدنی بر ‌اساس چگالی پایینی که دارند، نمی‌توانند در مقابل فشار، مقاوم باشند.

عایق پشم معدنی (پشم سنگ)

عایق بندی با انواع عایق حرارتی و صوتی به صورت همزمان

از بین انواع عایق حرارتی یا حتی صوتی، آن نوعی که بتواند نیاز شما را به هر ۲ مورد به‌صورت همزمان رفع کند، پشم معدنی و یا الیاف سرامیکی است. می‌توان از پشم سنگ و یا الیاف های سرامیک فایبر به شکل‌های لوله‌ای، لحافی، پتویی، خام فله‌ای و تخته‌ای بهره برد. باید پیش از استفاده از این دو مورد به مقدار تراکم، ابعاد و ضخامت آن‌ها توجه کافی شود. با در ‌نظر‌گرفتن این پارامتر‌ها می‌توانید انتخاب درست و بهینه داشته باشید و عایق‌کاری را به بهترین شکل ممکن انجام دهید.

جدول دسته بندی عایق‌ها

در این مقاله سعی شد عایق‌های متفاوت در جهان را بررسی کنیم. برای دسته بندی بیشتر در جدول زیر نمای مواد عایق ، نحوه نصب، محل نصب آنها و مزایای آنها را ارائه کرده ایم:

جمع بندی

از آنجایی‌که مصرف سوخت‌های فسیلی در چند سال اخیر افزایش یافته و نرخ آن‌ها هم بیشتر شده، بهتر است برای صرفه‌جویی در انرژی به‌دنبال راهکاری ماندگار باشید. یکی از بهترین روش‌ها برای رسیدن به این خواسته، بهره‌وری از انواع عایق‌ها است. این محصولات می‌توانند به‌صورت حرارتی، صوتی و رطوبتی مورد استفاده قرار گیرند. برای راهنمایی خرید عایق های مورد نیازتان از گروه ساپراویسمن مشاوره بگیرید.

ساپراویسمن